Aldanma cananım fani dünyaya,
Toprak yavaş yavaş gel gel çağırır,
Kime bildireyim müşkül halimi,
Yahu gece gündüz durmaz çağırır.
Ezeli ervahda bahtımız kara,
Felek tekme vurup çün attı yere,
Çok aradım yoktur derdime çare,
Canım Allah Allah iyilik çağırır.
Sabah namazının tatlıdır farzı,
Mezin nida eder uyandır nası(Nas =Halk)
Pencereden gelir ezanın sesi,
Kiramen katibin yetiş çağırır.
Bu benim sözümde var mıdır leke,
İbtida dersimi aldım hareke,
İnna fetahnaleke hem tebareke,
Yasin baş kaldırmış gidek çağırır
Bir imdat göndere yaradan tanrı,
Gidemez Sümmâni kırıldı zarı,
Mevlam nasip ede imanı bari
Can kafesten uçup gidek çağırır.
Kahramanı katil olsan alemde,
Bir gün gelir sana çatar eloğu,
Abd-i hukukundan vazgeçer sanma,
Akıbet yakanı tutar el oğlu.
Daim aldanırsın nefsin fendine,
Hiç arzu etmessin aklın bendine,
Mücevherim dersen kendi kendine,
Seni beş paraya satar el oğlu.
Sümmani fehmin ne devri alemde,
Var mıdır taksimin darusselamda,
Ağrı dağı dahi olsan alemde,
Akıl kantarıyla tartar el oğlu.
Evvel meyli muhabbeti ben idim
Şimdi yad eylemiş yar beni beni
Ejderha misali açmış ağzını
Korkarım yutacak yer beni beni
Bir nasihat edem azdan azlıca
Çok masraf edip düşmeyin borca
Malımdan beş kuruş üstüme harca
Zemzemle kefene sar beni beni
Sümmani’yi sardı aşk ızdırabı
Geldi vücut ikliminin harabı
Avuçlayıp yerden haki türabı
Savurun başıma vay beni beni…
Bugün nazlı yârdan bir haber geldi.
Durmasın peşime gelesin demiş
Çoktan beri ateşine yanardım
Cuz‟ i bir ateşe yanasın demiş
Görünmez sılası dağları dalda
Başım yastıkdadır gözlerim yolda
Der sevdiğim değirmende ne halda
Varıp bir hal hatır sorasın demiş
Ne sebep ihtiyar isyana kattın
Sebep ne karşımda ter kana battın
Ahdinde durmadın taşları sattın
Sevdiceğim alıp gelesin demiş
Gündüz hayalimde gece düşümde
Felek kemend atmış gezer peşimde
Yâr nâme göndermiş omuz başında
Sümmân öz eliyle alasın demiş..
Ben mecrûhum ahvâlimi tabibe,
Danışmadan müddetimi doldurma,
Akan gözyaşlarım ol bahr-i gama,
Karışmadan müddetimi doldurma.
Lisana tercümân erbâb-ı dildir,
Benim bu derdimi cânâna bildir,
Hayatım bülbüldür maksûdum güldür,
Danışmadan müddetimi doldurma.
Ömrüm hibe ettim kıyl ile kâl-a
Kal ile erer mi insan kemâla,
Arzu iştiyâkım bir muhkem dala,
Yapışmadan müddetimi doldurma.
Erişe mi bilmem feyz-i Muhtâr‟ ın,
Affede cürmünü ben günahkârın,
Sümmânî derdine yandı o yârin.
Kavuşmadan müddetimi doldurma,
Nasıl meth edeyim ben seni güzel,
Bütün bu dünyaya değer gözlerin,
Bulunmaz bir eşin koca cihanda,
Gönlüme güneşmiş meğer gözlerin
Kimsede görmedim sendeki nazı
Bir ettim gönlümde kış ile yazı,
Gönül dedikleri bu ince sazı,
Yanarım kırarsa eğer gözlerin
Hani ya adalet mürüvvet hani?
Bu mudur a güzel; güzellik şanı,
Değişmem verseler bütün cihanı,
Bütün bu cihanı değer gözlerin.
Yâ İlâhi cân içinde ehl-i cânân uyumaz
Kudretinden var eylemiş arş-ı rahmân uyumaz
Keşfeden keşf-i ârifler Hüdâ‟ nın cemâlini
Hüdâ‟ nın beytine varıp giden kervân uyumaz
Bizi yoktan var eyledi o gâni Sübhânımız
Öyle bir asır olacak ben-i insan uyumaz
İki kerpiçten yarattı Hak bâki cinânını
Cinân içre neden Mevlâm hûri gılmân uyumaz
Ne vakit ki cem edecek âlâ din İslâmını
O makâmda ehl-i İslâm olan her an uyumaz
Der Sümmânî Muhammed‟ dir sertâc-ı sultânımız
Bin bir adlı subhânım var öyle bir cân uyumaz
Elde ârif çoktur meth etme anı
Sen de o ahvâle boyanmak lâzım
Onlar ne vechile buldu cânânı
Cânânın cevrine dayanmak lâzım
Fikrinde dûr eyle bu ham hayâli
Nökerlik bâbında bulursun malı (nökerlik=hizmetçilik)
Âlemler ki olur ağyârdan hâli
Huzûr-ı bâride uyanmak lâzım
Elde iğvâ çoktur aldanma varlık (iğva=vesvese)
Varlık pazarında çekersin darlık
Serdar huzurunda olmaz serdarlık
Serdarın emrine inanmak lâzım
Sâkiden mey almış mestâne isen
Terk-i zimmet ile divâne isen
Gönül şem‟ asında pervâne isen
Dolanıp başına sen yanmak lâzım
Gulem Sümmânî‟ nin nedir efkârı (gulem= kul, aciz)
Acep hallede mi perverdigârı
Eğer bulam desen vasl-ı dîdârı
Ondan gayrısından usanmak lâzım
Gezdim bu alemde serbest yürüdüm,
Bir gün bu can bir ten olur korkarım
Encemi seslerler hesap başına
İşim gücüm şivan olur korkarım.
Ben mahir değilim ilm-i imla da
Kün emriyle alem geldi abada,
Gezdim boş boşuna ışık dünyada
Bir gün kabrim zindan olur korkarım.
Kavruldum alemde bir Mah-ı Tab’a
Vücudum şehrini koydum hitaba
Mahdumum vekili Sümmani Baba
Bu ad bana bühtan olur korkarım.
Gönül ne beklersin viran köşkünü
Geldi geçti ömrüm ne hayaldesin
Felek bir gün vurup tarumar eyler
Geçti Süleymanlar ne hayaldesin
Kadir Mevlâ’m sen bilirsin halimi
Dünya karanlıktır bilmem yolumu
Yakına getirdin bize ölümü
Âhirin ölümdür ne hayaldesin
Bu fâni dünyadır yoktur bir fayda
Gözümüz yoldadır gönül hay hayda
Ruh teslim eyle gel şu aziz ayda
Ayın tamam oldu ne hayaldesin
Bu fâni dünyadır bellidir belli
Ne şal giyen kalır ne yüzü allı
İstersen yüz yaşa ister yüz elli
Âhirin ölümdür ne hayaldesin
Yârabbî Sümmân’e eyle inayet
Selâvatla bulsun ömrü nihayet
Habibim Muhammed eyle şefaat
Dürüldü defterim ne hayaldesin